ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ
Και ερχόμαστε στο πολυαναμενόμενο πείραμα! Ακολουθήστε τα βήματα προσεκτικά, μετά από εμένα και διασκεδάστε μαζί μου, γιατί κάθε φορά πιάνει. Και κάτι που πιάνει κάθε φορά, μπορούμε να παραδεχτούμε ότι ισχύει σχεδόν αδιαμφισβήτητα. Και λέμε σχεδόν, γιατί οφείλουμε να αναγνωρίσουμε την πιθανότητα κάποια μεμονωμένα περιστατικά να μοιάζουν εκπληκτικά με τον κανόνα, αλλά να είναι στην πραγματικότητα εντελώς διαφορετικά.
Έβαλα στο ραδιόφωνο ένα γνωστό σταθμό με «λαϊκά» τραγούδια. Χωρίς να επιλέγω με βάση οποιοδήποτε χαρακτηριστικό γνώρισμα ή να μεριμνώ υπέρ κάποιου καλλιτέχνη, μια τυχαία χρονική στιγμή, επέλεξα ένα τυχαίο στίχο από ένα τυχαίο τραγούδι, και τον έγραψα σ’ ένα χαρτί.
Ύστερα περίμενα ένα τυχαίο πάλι χρονικό διάστημα, και έγραψα πάλι ένα τυχαίο στίχο από ένα τυχαίο τραγούδι. Επανέλαβα τη διαδικασία αρκετές φορές, μέχρι που κατάλαβα ότι ήταν ώρα να δω το αποτέλεσμα. Που μάλλον ήδη θα έχετε μαντέψει.
Δυστυχώς έμοιαζαν όλοι να προέρχονται από το ίδιο τραγούδι. Μερικοί έκαναν και ομοιοκαταληξία, αλλά δεν είναι εκεί το ζητούμενο. Αυτό που θέλω να καταδείξω είναι η περίτρανη πια αδαμάντινη αλήθεια που περιζώνει όλα τα παραπάνω επιχειρήματα. Ότι τα «λαϊκά» τραγούδια, με τον τρόπο που τα θεωρούμε έτσι σήμερα, από όταν δημιουργήθηκαν μέχρι τώρα, μιλάνε συνεχώς για τα ίδια ακριβώς πράγματα χωρίς να λένε ουσιαστικά τίποτα, και παρ’ όλα αυτά να συνεχίζεται η ύπαρξή τους με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό.
Αυτό συμβαίνει όχι μόνο με ολόκληρο το στίχο αλλά και με τις χαρακτηριστικές λέξεις που, όπως περιέγραψα παραπάνω είναι οι σημαντικές και δίνουν όλο το πνεύμα του στίχου και κατ’ επέκταση του τραγουδιού. Όταν έχουμε μπροστά μας πολλούς τυχαίους στίχους επιλεγμένος με την παραπάνω διαδικασία και πάρουμε από αυτούς τις σημαντικές λέξεις, θα δούμε ότι είναι ακριβώς οι ίδιες, ανεξαρτήτως από στίχο, τραγούδι, καλλιτέχνη, χρονολογία και ύφος. Έτσι, το Πείραμα μας δείχνει ότι αυτό διακατέχει ολόκληρο το ιδίωμα των «λαϊκών» τραγουδιών.
Μη φανταστείτε το Πείραμα ιδιαίτερα χρονοβόρο και ογκώδες. Δεν είναι για πολλή ώρα. Ύστερα από ένα σημείο, ο επόμενος τυχαίος στίχος θα λέει κάτι που έχει πει ήδη ένας προηγούμενος.
Στον ορισμό του «λαϊκού» τραγουδιού που παραθέσαμε παραπάνω, οι στίχοι χρησιμεύουν σαν γέφυρα, όταν ξέρεις τι πράγμα ζητάς αλλά είναι αδύνατο να εκφραστείς με τα λόγια. Κι αυτό συμβαίνει γιατί οι διαρκώς επαναλαμβανόμενες ελάχιστες λέξεις έχουν ατροφήσει στον εκ γενετής αειμανθάνον νου την ικανότητα της λεξιπλασίας. Και ο μόνος τρόπος που απομένει να μιλήσει κανείς ωραία είναι με τους έτοιμους γραμμένους στίχους ενός τραγουδιού που είναι ευνόητο, προσβάσιμο, γενικά αποδεκτό, μοδάτο και αστείρευτο. Μόνο με το επίπεδο και τα μετρημένα νοήματα που προσφέρει. Και επειδή αυτά που προσφέρει είναι ωραία, ίσως σκεφτείς ότι δε χρειάζεσαι τίποτα άλλο. Αν έξω βρέχει, και πεις «βρέχει, βρέχει, πόσο βρέχει» και κάποιο άτομο ανεξαρτήτως φύλου γελάσει με το αστείο, καταλαβαίνεις τι εννοώ. Μπορείς κι εσύ να γελάσεις με την ανοησία της στιγμής, χρησιμοποιώντας την ευκαιρία που σου δόθηκε για να γεφυρώσεις την αδιαφορία με τη συζήτηση, να κουνήσεις το κεφάλι με λύπη ή και τα δυο.Εγώ προσωπικά θεωρώ το γεγονός αυτό τουλάχιστον πολύ επικίνδυνο. Γιατί εκτός από μια έκφανση ενός πολιτισμού στην οποία αυτό το γεγονός είναι παρατηρήσιμο, μπορεί κανείς να δει και ανάμειξη των διάφορων πολιτισμών μεταξύ τους σε τέτοιο βαθμό, που να χάνεται η ταυτότητα του καθενός. Όταν τα όρια των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων σβηστούν, ότι είναι δικό σου είναι και δικό μου και το αντίστροφο. Αλλά μια μέρα θα έρθεις και θα μου πεις ότι αυτό που εγώ είχα όχι μόνο είναι δικό σου, αλλά ήταν και από πάντα.
ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΟ
Ύστερα από όλο αυτό το ογκώδες κείμενο, μόνο σε ένα ερώτημα που δεν κατάφερα να βρω ούτε καν την παραμικρή πλησιέστερη εξήγηση στην απάντηση. Μερικοί τη θεωρούν αυτονόητη, αλλά δε μου λένε γιατί μου κρατάνε μούτρα, επειδή νομίζουν ότι λέω άσχημα πράγματα για τη μουσική που αγαπάνε.
Μα, δεν υποστηρίζω το παραμικρό. Ουσιαστικά δεν είπα τίποτα δικό μου, εκτός από στιγμές που έλεγα: «έχω τη γνώμη ότι…» ή «προσωπικά νομίζω» και τα λοιπά. Αλλά αυτές τις γνώμες τις εξέφρασα για να εξωθήσω τον καθένα που έχει διαφορετικές να μου τις πει (επιτέλους) και να με βγάλει από έναν ανεμοστρόβιλο πλάνης που ίσως να βρίσκομαι. Δυστυχώς όμως, το μόνο που αντιμετωπίζω είναι σιωπή και απέχθεια.
Δεν κάνει έτσι ο κόσμος. Αν ένα παιδί ρίξει κάτω ένα βάζο και το σπάσει, καλό είναι να του δώσεις ένα μικρό και παιδαγωγικό χτύπημα, και να του πεις αυστηρά ότι αυτό που μόλις έκανε είναι κακό. Αν δεν του πεις τι κακό έκανε, φυσικό δεν είναι να νευριάσει μαζί σου και να ρίξει κάτω το σύνθετο με τα σερβίτσια; Δίκιο δε θα ‘χει;
Εσύ που το παίζεις ότι ανησυχείς για το μέλλον των παιδιών μας, αν δεις έναν μεγάλο κάνει κάτι αντίστοιχο που δεν πρέπει, δε θα του το πεις; Ίσως και δημόσια για να τον ντροπιάσεις, δίνοντας το ταιριαστό παιδαγωγικό στοιχείο σ’ αυτό που θα του πεις;
Έμεινα με την ερώτηση στα χέρια. Βέβαια, ίσως και να ήταν μπροστά στα μάτια μου όλη αυτή την ώρα. Άκουσα στο Πείραμα περίπου τα εξής:
έφυγες και μ’ άφησες χωρίς ουτ’ ένα αντίο
για σένα παραστράτησα, τη ζωή μου παράτησα
μακριά σου τώρα ζω την καινούρια μου ζωή
κάρφωσέ με στην καρδιά, συνήθισα στην απονιά
έφαγες άκυρο από μένα, σου άξιζε αυτή η συμπεριφορά
Τα υπόλοιπα μπορείτε να καταλάβετε εύκολα ότι κυμαίνονται στο ίδιο μοτίβο. Αλλά δε λέει πουθενά ποιος! Γι’ αυτό και ονόμασα έτσι το κείμενο.
Ποιος έφυγε και σ’ άφησε χωρίς αντίο; Ποιος σε κάρφωσε στην καρδιά; Από ποιόν ζεις μακριά την καινούρια σου ζωή; Οι ερωτήσεις δεν φαίνεται να έχουν τέλος. Τι τρομερή πλύση εγκεφάλου υπέμεινα όταν μου πέρασε αυτή η σκέψη. Το «ποιος;» ήταν παντού! Έτσι κι εγώ ρώτησα τον Γιατρό. Ευτυχώς με καθησύχασε με τη γνωστή, φλεγματική και αποστομωτική του απάντηση.
ΕΓΩ : «Γιατρέ; Γιατρέ;»
ΓΙΑΤΡΟΣ : «Λέγε, παιδί μου».
ΕΓΩ : «Δε μου λες γιατί με βασανίζει, εσύ μήπως ξέρεις ΠΟΙΟΣ;»
ΓΙΑΤΡΟΣ : «Εξηνταεφτά – μηδέν»!
Σας ευχαριστώ που διαβάσατε αυτό το ομολογουμένως ογκόδες πράγμα. Από τα βάθη της καρδιάς μου εύχομαι σε όλους και όλες εσάς καλές γιορτές, ευτυχισμένο να είναι το 2011 αλλά και όλα τα χρόνια που θα ακολουθήσουν και θα προλάβουμε.
Πώς; Το «ογκόδες» είναι λάθος γραμμένο; Το ξέρω. Τι; Δεν πειράζει; Εσένα, γιε μου, σου ταιριάζει ένας λαγός στο κεφάλι!
 |
| Λαγός μεγάλος, σαν αυτόν! |
3 Comments:
Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση Αρχική σελίδα
Subscribe to:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Μήπως εννοείς κάτι τέτοιο, φίλε;